Trąba powietrzna – jak się zachować w przypadku tornada?
Mieszkańcy Europy Środkowej często bagatelizują siłę lokalnych trąb powietrznych, nie dopuszczając do myśli faktu, że potężne zjawisko pogodowe może wystąpić także w mieście czy w górach. Tornado, które w czerwcu 2021 roku siało spustoszenie na południu Czech, potwierdziło, że wirujące kolumny powietrza zagrażają nie tylko mieszkańcom Stanów Zjednoczonych. Jakie szkody może wyrządzić trąba powietrzna w naszym regionie Europy? Tornado na Morawach zabiło 5, a raniło aż 150 osób. Tragedia nie urosłaby do aż tak dużych rozmiarów, gdyby mieszkańcy stosowali się do właściwych zasad postępowania.
Co zrobić, gdy zbliża się trąba powietrzna?
Jak się zachować w obliczu nadciągającej trąby powietrznej i porywistego wiatru? Stosując się do poniższych zasad, zminimalizujesz ryzyko odniesienia obrażeń i zwiększysz swoje szanse na przeżycie tornada:
- Owiń się kocem, obłóż materacami lub schowaj się w śpiworze.
- Wejdź pod osłonę, którą mogą być meble czy wykroty.
- Nie stój i nie siedź. Połóż się.
To zasady, które warto stosować zawsze i wszędzie. Dodatkowo warto wziąć pod uwagę ograniczenia, z którymi musisz się liczyć, gdy w chwili nadejścia tornada będziesz w terenie, w samochodzie lub w domu.
Otwarta przestrzeń jest dużo bezpieczniejsza niż las, ale – chociaż drzewa nie spadną na Ciebie – postaraj się szybko znaleźć zagłębienie lub inne schronienie.Trąba powietrzna w terenie
Owszem – las osłoni Cię przed wiatrem, jednak zagrożenie ze strony łamiących się jak zapałki drzew jest dużo większe niż ryzyko wychłodzenia organizmu. To odwrotna sytuacja niż podczas burzy, gdy otwarty teren jest bardziej niebezpieczny niż las. Pamiętaj, że drzewo przewraca się nagle, łamiąc i obalając kolejne pnie i gałęzie. W takiej sytuacji nie masz szans na ucieczkę, dlatego jak najszybciej opuść zalesiony obszar. Następnie błyskawicznie znajdź osłonę, którą zapewnią Ci jaskinie, groty skalne czy zwalone pnie drzew (wykroty). Najlepiej wejść wtedy do śpiwora turystycznego i, leżąc twarzą do ziemi, wsunąć matę między plecy a śpiwór.
Jak przetrwać tornado, będąc w samochodzie?
Jeśli jesteś blisko solidnego budynku, opuść pojazd i schroń się wewnątrz zabudowania. W przeciwnym wypadku zamknij okna w aucie i spróbuj oddalić się od zagrożenia. Jeśli trąba jest zbyt blisko, zaparkuj na otwartym terenie, daleko od drzew i od innych elementów otoczenia, które niesione wiatrem mogłyby uderzyć w samochód. Dobrym pomysłem jest też wjechanie do rowu lub schronienie się za wzniesieniami terenu.
Czy będąc w domu, należy bać się tornada?
Jeśli jesteś w domu, a nadchodzi tornado, wystrzegaj się najczęściej popełnianego błędu – nie stój przy oknie i nie nagrywaj smartfonem narastającej zawieruchy. Nawet będąc w domu, nie można bowiem lekceważyć żywiołu.
Tornado może dosięgnąć Cię wszędzie – na jeziorze, w górach, w mieście...Szyby mogą w każdej chwili popękać, raniąc Cię szkłem i kamieniami. Zagrażają Ci nie tylko drobne przedmioty, które latają niczym pociski. Niesione wiatrem ławki czy elementy ogrodzeń lub dachów również mogą również wpaść do pomieszczenia. Gwarantuję, że w tej sytuacji nikt nie zdąży zareagować. Telefon schowaj do kieszeni (przyda się do późniejszego wezwania pomocy), a następnie skieruj się do piwnicy i przeczekaj wichurę. Jeśli nie masz piwnicy, przejdź do pomieszczenia znajdującego się na parterze, w centrum budynku i jak najdalej od okien. Będzie to najprawdopodobniej korytarz lub przedpokój.
Przez wiele lat trąby powietrzne w Polsce trafiały się wyłącznie sporadycznie, jednak w 2008 roku doszło do pierwszej serii tornad, które uszkodziły lub zniszczyły 770 budynków. Tylko jednego dnia żywioł ranił aż 55 osób, a 2 zabił. Od kilku lat destrukcyjne zjawiska pogodowe nabierają na silę, a przez całe lato 2021 roku przez Polskę przetoczyło się 5 trąb powietrznych. Wszystkie tornada pojawiły wtedy się na południu naszego kraju, jednak warto pamiętać, że zagrożone jest nimi również całe centrum Polski.
Chociaż można by było podejrzewać, że w najbliższych latach to zjawisko będzie coraz częstsze – przez zwiększającą się temperaturę i wilgotność – to trąby powietrzne mają naturę skomplikowaną i trudną do przewidzenia. Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazują na przykład, że z roku na rok tornad nie jest coraz więcej, za to przybywa dni z wieloma, nawet ponad trzydziestoma trąbami powietrznymi. Innymi słowy – tornad jest coraz więcej na raz.
Podczas tornada lepiej znajdować się z dala od drzew, a także – jeśli tylko jest taka możliwość – dobrze jest opuścić samochód i znaleźć solidniejsze schronienie.Co jednych przestrasza, drugich z kolei przyciąga, czego najlepszym przykładem jest pasja storm chasingu. To często niebezpieczna pogoń mająca na celu znalezienie się bardzo blisko burzy czy tornada, aby za pomocą kamery lub aparatu zarejestrować groźne, ale też piękne, zjawisko pogodowe.
Autor: Kajetan Wilczyński
Redakcja: Tomasz Świgoń