Leave No Trace – zasady pobytu na łonie natury
Pomimo starań leśników, instytucji i organizacji pozarządowych problem śmiecenia w lasach nie znika. Statystyki GUS mówią o usuwaniu nawet 100 tys. m3 odpadów rocznie. Sprzątanie nie jest ani tanie – gdyż co roku kosztuje służby leśne prawie 20 mln zł – ani bezbolesne dla środowiska. Czym bowiem dla przyrody jest masa odpadów zostawianych przez człowieka? Butelki i tworzywa tworzą skomplikowany labirynt, który wabi owady i inne drobne zwierzęta, a następnie więzi je i nie wypuszcza na zewnątrz. Dodatkowo rozkładające się śmieci są źródłem substancji chemicznych zanieczyszczających środowisko naturalne. Stanowią także idealną podpałkę, która wzmacnia pożar. Większość leśników za zły stan lasu obwinia celowe wywózki śmieci, ale zaraz po nich wskazywani są nierozważni turyści i spacerowicze. Prawdopodobnie nie należysz do śmiecących, ale to nie znaczy, że wiesz wszystko o Leave No Trace – filozofii, która pomaga minimalizować wpływ na przyrodę podczas wypraw i wycieczek.
Sprzątanie śmieci jest chwalebne, ale filozofia Leave No Trace ma za cel niedopuścić, aby odpady w ogóle pojawiły się w lesie.7 zasad Leave No Trace
O Leave No Trace mówi już sama nazwa, która jasno określa cel filozofii: nie zostawić żadnych śladów. Nie chodzi jednak o to, aby zatrzeć wszystkie świadectwa bytowania wśród przyrody, lecz aby już na wstępie nie wpłynąć na środowisko. Samo zabieranie przyniesionych śmieci z powrotem nie wystarczy więc, aby praktykować Leave No Trace. Zasady filozofii brzmią następująco:
- Planuj z wyprzedzeniem i przygotuj się na wszystko
- Wędruj i biwakuj tylko na solidnym gruncie
- Zabierz z powrotem wszystko, czego nie było w lesie
- Zostaw przyrodę taką, jaką była przed Twoim przyjściem
- Jak najmniej ognia
- Szanuj przyrodę…
- …i innych ludzi
Turysta często improwizuje, szukając naturalnych narzędzi wśród kamieni, patyków czy liści. Ceniona, a w survivalu decydująca nawet o życiu i śmierci zaradność w terenie kłóci się z filozofią Leave No Trace. Dlatego postaraj się spakować do plecaka wszystko, co potrzebne. Czy znaczy to, że nawet wodę masz targać ze sobą? Bez przesady, ale ogranicz ilość przynoszonych butelek, stawiając na wielorazowy bidon turystyczny. Jeśli w danym terenie nie ma źródeł pitnej wody, zabierz ze sobą butelkę z filtrem, za pomocą której oczyścisz życiodajny płyn ze szkodliwych mikroorganizmów.
Zamiast zabierać całe mnóstwo plastikowych butelek, które trzeba potem wyrzucać, postaw na duży bidon wielorazowy.Pamiętaj, że każde rozbicie namiotu czy nawet stawianie kroku poza ścieżką prowadzi do zadeptania roślinności. Umiejętnie wybierz miejsce na biwak, pamiętając, że legalnie nocować można tylko na niektórych obszarach Lasów Państwowych. Weź też pod uwagę fakt, że od namiotu lepszy będzie mocowany wysoko nad poszyciem i neutralny dla środowiska hamak.
W lesie raczej nie znajdziesz pojemników do segregacji śmieci, a to właśnie do nich powinny trafić Twoje odpady. Dlatego właśnie warto spakować odpowiednie worki czy pojemniki. Być może pomyślisz, że zabierając tylko jabłka czy banany oszczędzisz sobie kłopotu, ale według zasad Leave No Trace nie ma mowy o wyrzucaniu ogryzek i skórek, gdzie popadnie. Niejadalne pozostałości po bananie mogą rozkładać się nawet kilka lat, a w wysokich górach – jeszcze dłużej. Oprócz długiego czasu rozkładu argumentem za nie zostawianiem resztek jest też wabienie zaciekawionych zwierząt. Zaciekawione zapachem mogą natknąć się na wcześniej niespotykanego w ich ekosystemie pasożyta, który może okazać się niezwykle groźny.
Jeśli jesteś z lasu i – nawiązując do piosenki – wywozisz liść na głowie, nie postępujesz zgodnie z filozofią Leave No Trace. Odpowiednią pamiątką z podróży są zdjęcia na smartfonie, a nie kolekcja kamieni czy grzybów. Postaraj się nie kopać zbyt wiele w ziemi, chyba że pod toaletę. Szybko wykopany za pomocą saperki, a na koniec zasypany dołek to nadal ekologiczny sposób na pozostawieni nieczystości. Na głębokości co najmniej kilkunastu centymetrów możesz też zostawić suchy papier toaletowy i suche chusteczki.
Jeśli chcesz żyć według zasad Leave No Trace, znajduj już używane paleniska, albo postaw na kuchenkę turystyczną.Rozpalanie ognisk to dla wielu najprzyjemniejszy czas całej wyprawy – po przyrządzonym posiłku można dać się zahipnotyzować, patrząc na dzikie, dające ciepło płomienie. Jednak według Leave No Trace ogień należy rozpalać tylko w ostateczności. Dobrą praktykę stanowi korzystanie z już używanych palenisk. Zdecydowanie częściej zaleca się jednak używanie kuchenki turystycznej. Palnik nie zajmie dużo miejsca w plecaku, podobnie jak i przeznaczony do niego kartusz z propanem-butanem.
Przedostatnia zasada Leave No Trace jest zwieńczeniem całej filozofii. Szacunek może przejawiać się na przykład w niekarmieniu zwierząt czy odpowiednim zabezpieczaniu wonnych śmieci, które mogłyby przyciągać owady. Istotne jest również dbanie o higienę turystyczną wyłącznie z użyciem naturalnych dla środowiska substancji.
Na szlakach znajdziesz nie tylko dziką florę i faunę, ale też spotkasz innych ludzi. Postaraj się nie psuć ich wrażeń z obcowania z przyrodą, nawet jeśli robią to w inny sposób niż Ty. To dobra okazja, aby zainspirować turystów, którzy nie znają zasad Leave No Trace – wystarczy, że zobaczą porządek po Twoim sprzątniętym obozowisku.
Na hamaku spędzisz wygodnie nocleg, jednocześnie nie niszcząc poszycia lasuJeśli zmniejszanie własnego wpływu na środowisko Ci nie starcza, możesz posprzątać śmieci, które znajdziesz w lesie. Całkowicie oddolne akcje sprzątania odpadów znacząco przyczyniają się do polepszenia stanu ekologicznego. Zachęcamy do wspierania tak szlachetnych inicjatyw, w których sami chętnie bierzemy udział – nasza ostatnia #ekoeksploracja przyczyniła się do posprzątania słynnej skoczni Pawła Jumpera.
Autor: Tomasz Świgoń