Jak przetrwać zejście lawiny? Postępuj szybko

Zejście lawiny to jedno z głównych zagrożeń życia zimą w górach wysokich. Każdego roku od lawin ginie ponad 150 osób na świecie, ale w sezonie 2020/21 w samej tylko Europie zgonów było aż 130, głównie we Francji, Szwajcarii i we Włoszech. W 2003 roku w Tatrach Polskich starczająca się masa śniegu porwała na Rysach 9 osób. Dla 8 z nich wypadek skończył się śmiertelnie. Dlatego przed wyruszeniem w góry koniecznie sprawdź stopień zagrożenia lawinowego ogłaszany przez TOPR. Zawsze miej też na względzie rady dotyczące sprzętu i pamiętaj o instrukcjach postępowania. W dzisiejszym artykule przybliżamy zalecenia na wypadek zejścia lawiny – zapraszamy do czytania.

Sprzęt na wypadek zejścia lawiny

Sporo w Internecie informacji na temat amatorskiego sprzętu na wyprawy w rejony zagrożone lawinowo. Najbardziej popularnym urządzeniem jest reflektor fal radiowych, którymi służby ratownicze szukają osób uwięzionych pod śniegiem. W ramach wyżej opisanego systemu RECCO produkuje się plecaki, spodnie czy kurtki z reflektorami. Inną technologią jest PIEPS, który różni się od RECCO rodzajem detektora. W przypadku PIEPS urządzenie to jest bowiem jednocześnie nadajnikiem, który podróżnik musi włączyć w chwili wyjścia w tereny zagrożone.

W lawinowym ABC na zimowej wyprawie powinna znajdować się też mała, poręczna łopata. Do odkopywania osób spod śniegu najlepsza będzie składana saperka wojskowa, którą warto przytroczyć do plecaka lub schować w bagażu. To wielofunkcyjne narzędzie, do którego producenci często dodają pokrowce.

Zawsze warto mieć też podstawowy ekwipunek górski, który zapobiegnie urazom i wyziębieniu. Zmierzając ku szczytowi najlepiej zabrać wiele warstw ubrań, które można zdejmować lub zakładać wraz ze zmianą warunków atmosferycznych. Z myślą o bezpieczeństwie i o wygodzie, należy zadbać także o odpowiednie obuwie do wypraw w góry. W artykule o butach górskich podaliśmy kilka przykładów modeli, które sprawdzą się na szlakach. To ważne, aby obuwie było wysoce przyczepne i osłaniało stopę w razie uderzenia o kamień. W sytuacji alarmowej, spowodowanej na przykład zejściem lawiny, sprawne nogi to podstawa.

Jak zachować się, gdy zejdzie lawina? 4 kroki

Co jednak w sytuacji, gdy służby nie zostały poinformowane o zejściu lawiny, a ty jesteś jedyną osobą na miejscu akcji? I nie masz ze sobą żadnego specjalistycznego sprzętu… W dodatku to właśnie w twoim kierunku z zawrotną prędkością zmierzają tony śniegu. Co robić? Czy masz jakiekolwiek szanse w starciu z lawiną? Postępuj zgodnie z poniższą instrukcją, a być może przetrwasz:

1. Lawina przemieszcza się z prędkością 200 km/h, ucieczka jest więc daremna. Widząc pędzącą w twoim kierunku ścianę śniegu, masz dwa wyjścia:

1. bieg do najbliższej skały i przylgnięcie do niej
2. bieg w kierunku najbliższego skrzydła/skraju lawiny (w przypadku braku skalnych osłon)

2. Jeśli miałeś szczęście, a lawina nie była zbyt duża, to skała osłoniła cię i możesz spokojnie kontynuować marsz. Jeśli nie udało ci się schronić, to za wszelką cenę staraj się utrzymać na powierzchni – nie pozwól, aby lawina przysypała cię już na samym początku. Będzie to dużo łatwiejsze, jeśli dobiegłeś wcześniej do skrzydła/skraju lawiny.

Schodząca z prędkością nawet kilkuset km/h lawina wymaga błyskawicznego działania.

3. Gdy poczujesz, że lawina zwalnia, a ty zapadasz się pod nią, osłoń głowę przedramionami. W ten sposób wytworzysz bufor przestrzeni. Po przysypaniu przez śnieg ta przestrzeń zapewni ci minimalną ilość tlenu.

4. Teraz musisz działać szybko! Śnieg z sekundy na sekundę zaczyna twardnieć niczym beton. Możesz stracić orientację i zacząć kopać w kierunku ziemi. Aby tego uniknąć spluń – ślina pod wpływem grawitacji opadnie ku ziemi. Musisz kopać w przeciwnym kierunku.

Jeśli miałeś dużo szczęścia, lawina nie była ogromna i działałeś dostatecznie szybko, to gratuluję – przetrwałeś! Na ten wypadek lepiej zaznajomić się z procedurą poszukiwania zaginionych, aby zacząć pomagać innym osobom, wydobywając je spod zwałów śniegu. Z pewnością warto jest też mieć odpowiednio skompletowaną apteczkę i wiedzieć, w jaki sposób udzielić pierwszej pomocy. Zestaw opatrunków, leków i innych przydatnych akcesoriów przyda się także w innych sytuacjach – lawina nie jest przecież jedynym zagrożeniem w górach. Jednym z niebezpieczeństw jest atak psa. Poza tym żywioły mogą zaskoczyć także latem – silne wiatry oraz górskie burze są dużo bardziej niebezpieczne, jesteś znajdujesz się wysoko.

Autor: Kajetan Wilczyński

Redakcja: Tomasz Świgoń